Η σημασία της ενίσχυσης

Lai_atlas_supporting_atlasΟι σύγχρονες παιδαγωγικές θεωρίες συμφωνούν πως ένας αποτελεσματικός τρόπος δόμησης μιας υγιούς εκπαιδευτικής σχέσης, είναι να ανατροφοδοτείς το παιδί με ενισχυτές που έχουν για το ίδιο αξία και νόημα. Μετάφραση; Να το επιβραβεύεις. Ουσιαστικά.
Πάντα συμφωνούσα με αυτή την άποψη, όμως δεν είχα καταλάβει την αληθινή της αξία, μέχρις ότου την εφάρμοσα στην πράξη.
Παρακολουθώ ένα κοριτσάκι της τρίτης δημοτικού σε ειδικό παιδαγωγικό πρόγραμμα. Δουλεύουμε μαζί την ανάγνωση της, τις γραμματικές της γνώσεις, την παραγωγή λόγου και την ορθογραφία της. Δεν έχει κάποια ειδική μαθησιακή δυσκολία, λόγω όμως ενός προβλήματος υγείας, δυσκολεύεται στην ανάγνωση και έχει και κάποια κενά στη θεματική της ορθογραφία. Είναι ένα παιδί συνεπές και εργατικό, με μικρές ελλείψεις. Ευκαιρία για βελτίωση, λοιπόν, της ορθογραφίας της.
Εκτός από τους γραμματικούς ορθογραφικούς κανόνες, υπάρχει και εκείνη η κατηγορία ορθογραφίας – η θεματική ή ιστορική ορθογραφία- την οποία κατακτάς μόνο αν θυμάσαι τη γραφή του θέματος της κάθε λέξης. Δεν υπάρχει κανόνας. Το «παιδί» γράφεται με «αι», χωρίς άλλη εξήγηση. Και οι μαθητές πρέπει να αποτυπώσουν στη μνήμη τους τη γραφή χιλιάδων λέξεων για να φτάσουν σε ένα ικανοποιητικό ορθογραφικό επίπεδο.
Καθώς λοιπόν το κοριτσάκι μας είναι καλή στη γραμματική και την καταληκτική της ορθογραφία, αρχίζουμε να δουλεύουμε περισσότερο τη θεματική. Και ποιος είναι ο παραδοσιακός τρόπος; «Υπογράμμισε αυτές τις λέξεις-αντίγραψε τες-αυτή θα είναι η ορθογραφία σου για την επόμενη φορά».
Δε θα πω ψέματα. Και εγώ αυτό έκανα. Με μια μικρή διαφορά. Χρησιμοποίησα έναν ενισχυτή ο οποίος μετέτρεψε όλη αυτή τη στείρα διαδικασία σε μια πρόκληση για το ίδιο το παιδί.
Φτιάξαμε λοιπόν ένα κουτί ορθογραφίας –με τις ταμπελίτσες του και τα όλα του- και κάθε φορά γράφαμε σε καρτέλες τις λέξεις της ορθογραφίας για την επόμενη φορά και τις βάζαμε μέσα στο κουτί. Όταν θα συμπληρώνονταν δεκαπέντε καρτέλες, το κορίτσι μας θα «διαγωνιζόταν» στην ορθογραφία τους και –αν τις έγραφε όλες σωστά- θα έπαιρνε ένα κανονικό και «επίσημο» δίπλωμα ορθογραφίας.
Ειλικρινά δε θα φανταζόμουν ποτέ πως κάτι που εγώ θεωρούσα απλώς διασκεδαστικό θα είχε τόσο μεγάλο αντίκτυπο στο παιδί. Κυριολεκτικά έλαμψε το πρόσωπό της και άρχισε, φυσικά, τις ερωτήσεις: «Και πως θα είναι ακριβώς; Τι θα γράφει μέσα; Τι χρώμα θα είναι; Μπορώ να το πάρω σπίτι μου;»
Το αποτέλεσμα; Όταν έφτασε η «κρίσιμη» εκείνη μέρα, η μαθήτρια μου έγραψε όντως όλες τις λέξεις της σωστά. Και με ανείπωτη χαρά –και δική μου και δική της- κέρδισε το πολυπόθητο χαρτί. Ένα δίπλωμα που έφτιαξα μόνη μου στο Word, το στόλισα με εικόνες επιτυχίας και επιβράβευσης και στο οποίο τόνισα το επίτευγμα της. Μου πήρε όχι παραπάνω από δέκα λεπτά. Της έδωσε όμως, μια φοβερή ώθηση και μια πηγαία χαρά για το κατόρθωμα της. Η ορθογραφία έγινε το αγαπημένο της κομμάτι του μαθήματος.
Θέλω λοιπόν να καταλήξω στο εξής συμπέρασμα: Μπορούμε, με απλούς αλλά έξυπνους τρόπους να κάνουμε τα παιδιά μας να θέλουν να συμμετέχουν ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία. Αυτοί οι ίδιοι τρόποι βοηθούν και εμάς να ξεφεύγουμε από τη ρουτίνα και την άχαρη διαδικασία να φωνάξουμε στο παιδί, να απογοητευτούμε, να απειλήσουμε, να παραδώσουμε τα όπλα. Ενίσχυση. Ενθουσιασμός. Φαντασία. Μεράκι. Εμπλοκή του παιδιού σε ό,τι το αφορά. Ειλικρινής επιβράβευση της προσπάθειας του.
Η μάθηση μπορεί να γίνει ευχάριστη και για το δάσκαλο και για το παιδί. Δε θα είναι πάντα τόσο εύκολο, αλλά, σίγουρα, τέτοιες εμπειρίες μας κάνουν να θυμόμαστε γιατί η δουλειά μας είναι τόσο ωραία…!

Άννα Μανιά

Παιδαγωγός-Ειδική Παιδαγωγός

Similar Posts