Διάσπαση προσοχής και εργοθεραπεία, 3ο μέρος

Εργοθεραπετική παρέμβαση και διάσπαση προσοχής

Ο άξονας που πρέπει να κινηθεί n παρέμβαση στο παιδί µε διάσπαση προσοχής είναι τριπλός:

Α. Βελτίωση μηχανισμών συγκέντρωσης προσοχής (αισθητηριακή επεξεργασία, διατήρηση εγρήγορσης)

Β. Ενίσχυση σχεδιαστικών και εκτελεστικών μοντέλων
(βελτίωση ιδεασμού και πράξης)

Γ. Στήριξη της αυτοπεποίθησης του παιδιού. (Douglas 2001)

Αισθητηριακή ολοκλήρωση:

Η αισθητηριακή ολοκλήρωση είναι η νευρολογική διαδικασία που οργανώνει τις αισθήσεις τόσο από το σώμα όσο και από το περιβάλλον ώστε να μπορούμε να χρησιμοποιούμε το σώμα μας αποτελεσματικά (Ayres 1989)

Ο όρος αισθητηριακή ρύθμιση αναφέρεται τόσο σε μια φυσιολογική διαδικασία όσο και σε αντιδράσεις συμπεριφοράς. Όσον αφορά τη συμπεριφορά, ο όρος αναφέρεται στην ικανότητα του ατόμου να ρυθμίζει και να οργανώνει τις αντιδράσεις στα αισθητηριακά ερεθίσματα με ένα προσαρμοστικό τρόπο. (Ayres 1972, Rogeen & Lane 1991, Kandel 2000)

Οι διαταραχές αισθητηριακής ρύθμισης σχετίζονται άμεσα με επεξεργασία αιθουσαίων, απτικών και ιδεοδεκτικών ερεθισμάτων.

Οι διαταραχές αισθητηριακής ρύθμισης θέτουν τη βάση τόσο για προβλήματα στάσης και συντονισμού όσο και για σωματοδυσπραξία.

Ενδείξεις διαταραχής Αιθητηριακής Επεξεργασίας

  • Μαθησιακές δυσκολίες
  • Δυσκολίες λόγου και ομιλίας
  • Διαταραχές συμπεριφοράς και αυτό-ελέγχου
  • Κοινωνικές – συναισθηματικές δυσκολίες
  • Χαμηλή αυτοεκτίμηση

Τα πιο κοινά αισθητηριακά συστήματα που εμπλέκονται :

  • Ιδιοδεκτική αναζήτηση : το παιδί θέλει να προσκρούεται, να πηδάει κτλ
  • Αιθουσαία αναζήτηση : επιδιώκει κίνηση στο χώρο, θέλει να στριφογυρίζει, να τρέχει, να πηδάει κτλ
  • Παιδιά με προβλήματα εγρήγορσης ή ρύθμισης που αναζητούν έντονα ερεθίσματα, μπορεί να προσπαθούν να αυξήσουν το επίπεδο εγρήγορσης και την αισθητηριακή εισροή.

Η αιθουσαία /ιδιοδεκτική επεξεργασία

Είναι υπεύθυνη για :

  • Κίνηση του σώματος στο χώρο
  • Συμμετοχή στο σχήμα σώματος και τις αντιδράσεις στάσης του σώματος
  • Κινητικό προγραμματισμό

Ο θεραπευτής και το παιδί συνεργάζονται στην επιλογή δραστηριοτήτων

  • Η θεραπεία οδηγεί στην οργάνωση της συμπεριφοράς του παιδιού και στη διατήρηση καλού επιπέδου διέγερσης
  • Η θεραπεία βασισμένη στο παιχνίδι μεγιστοποιεί την επιτυχία του παιδιού.

Η θεραπεία απαιτεί :

  • Αιωρούμενο εξοπλισμό
  • Συγκεκριμένες μεθόδους αξιολόγησης
  • Γνώση νευρολογίας και έρευνας
  • Συμβουλευτική με γονείς

Δραστηριότητες για διευκόλυνση αιθουσαίας/ ιδιοδεκτικής διάκρισης

  • Κούνιες με 2 σημεία αιώρησης
  • Scooter boards
  • Τραμπολίνο
  • Θεραπευτικές μπάλες
  • Ρολλά
  • Βαρέλι
  • Συχνό σταμάτημα και ξεκίνημα
  • Συχνές αλλαγές της κατεύθυνσης της κίνησης
  • Κίνηση με αντίσταση (ενεργητική και όχι παθητική κίνηση)

Γενικές θεραπευτικές εφαρμογές

  • Προσφέρουμε αιθουσαίες δραστηριότητες. Η κεντρική αιθουσαία επεξεργασία υποστηρίζει την αιθητηριακή ολοκλήρωση.
  • Στοχεύουμε προς τις ανάγκες, επίπεδο ανοχής, επιθυμίες/αυταρέσκειες παιδιού
  • Στόχος: ενεργητικά μετέχων παιδί που απολαμβάνει το παιχνίδι.

Δίνουμε ευκαιρίες για λήψη:

  • Γραμμικού ενεργητικού γωνιώδους ερεθίσματος
  • Συντηρούμενου ενεργητικού ξαφνικού ερεθίσματος
  • Αργό /σχετιζόμενο με τη θέση ερέθισμα ενεργητικό γρήγορο/ σχετιζόμενο με την κίνηση
  • Υπολογίζουμε την επίδραση του οπτικού και του ιδιοδεκτικού συστήματος
  • Αυξάνουμε ιδεοδεκτικά με αντίσταση και ενεργητική κίνηση για να ρυθμίσουμε το αιθουσαίο ερέθισμα
  • Δίνουμε ακόμη και παθητικό ιδεοδεκτικό (συμπίεση αρθρώσεων και έλξη)
  • Χειριζόμαστε το οπτικό περιβάλλον(πχ προσθέτουμε οπτικούς στόχους για να αναστείλουμε το αιθουσαίο ερέθισμα, αμυδρό φωτισμό).
  • Αναβαθμίζουμε τις απαιτήσεις για προσαρμοστική απόκριση

attention3-604x405

Συμβουλές προς τους γονείς:

Μερικές φορές η ανατροφή των παιδιών µε διαταραχές ελλειμματικής προσοχής είναι δύσκολη. Να ορισμένα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να βοηθηθείτε :

  • Οργανώστε το πρόγραμμά σας στο σπίτι. Καθορίστε συγκεκριμένες ώρες για πρωινό ξύπνημα, φαγητό, παιχνίδι, τα μαθήματα του σχολείου, άλλες δουλειές, τηλεόραση ή ηλεκτρονικά παιχνίδια και βραδινό ύπνο.
  • Γράψτε το πρόγραμμα σε έναν πίνακα ή ένα χαρτί και κρεμάστε το κάπου που το παιδί μπορεί πάντα να το βλέπει. Eξηγήστε τυχόν αλλαγές στη ρουτίνα από προηγουμένως. Βεβαιωθείτε πως το παιδί κατανοεί αυτές τις αλλαγές.
  • Εγκαθιδρύστε κανόνες του σπιτιού. Κάντε τους κανόνες συμπεριφοράς στην οικογένεια απλούς, ξεκάθαρους και σύντομους. Οι κανόνες θα πρέπει να εξηγηθούν πολύ καθαρά. Είναι σημαντικό να εξηγήσετε τι θα συμβεί όταν οι κανόνες ακολουθηθούν και τί, αν και όταν παραβιαστούν.
    Γράψτε τους κανόνες και τις συνέπειες της παραβίασης τους. Κρεμάστε αυτή τη λίστα δίπλα στο πρόγραμμα της ημέρας. Η τιμωρία για την παραβίαση των κανόνων θα πρέπει να είναι δίκαιη, γρήγορη και σταθερή.
  • Να είστε θετικοί. Πείτε στο παιδί σας καλύτερα τι θέλετε παρά αυτό που δεν θέλετε. Επιβραβεύετε το παιδί σας τακτικά για κάθε καλή συμπεριφορά – ακόμα και για μικρά πράγματα όπως ότι ντύθηκε και έκλεισε την πόρτα αθόρυβα. Τα παιδιά µε διάσπαση προσοχής συχνά περνάνε το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας ακούγοντας τι κάνουν λάθος. Χρειάζονται τον έπαινο για την καλή τους συμπεριφορά.
  • Βεβαιωθείτε πως οι οδηγίες σας γίνονται κατανοητές. Πρώτα, δώστε προσοχή στο παιδί σας. Κοιτάτε το ευθεία στα µάτια. Μετά πείτε του µε καθαρή, ήρεμη φωνή συγκεκριμένα τι θέλετε. Ζητήστε από το παιδί να σας
    επαναλάβει τις οδηγίες. Είναι συνήθως καλύτερα να κρατάτε τις οδηγίες απλές και σύντομες. Για δύσκολα μελήματα, δώστε µόνο µια ή δύο οδηγίες κάθε φορά. Ακολούθως συγχαρείτε το παιδί κάθε φορά που ολοκληρώνει ένα βήμα.
  • Να είστε σταθεροί. Να υπόσχεστε µόνο αυτό που μπορείτε να τηρήσετε. Κάντε αυτό που έχετε πει πως θα κάνετε. Η επανάληψη οδηγιών και παρακλήσεων πολλές φορές δεν έχει καλά αποτελέσματα. Όταν το παιδί σας παραβιάσει τους κανόνες, προειδοποιήστε το µόνο µια φορά µε ήρεμη φωνή. Αν η προειδοποίηση δεν φέρει αποτέλεσμα, εφαρμόστε την τιμωρία που είχατε υποσχεθεί.
  • Να βοηθάτε µε τις σχολικές δραστηριότητες. Τα πρωινά στο σχολείο ενδεχομένως να είναι δύσκολα για τους μαθητές µε διάσπαση προσοχής. Προετοιμαστείτε από το προηγούμενο βράδυ – βρείτε τα ρούχα του σχολείου και ετοιμάστε την τσάντα.
  • Αφήστε αρκετό χρόνο στο παιδί σας να ντυθεί και να φάει ένα καλό πρόγευμα. Αν το παιδί σας είναι πολύ αργό το πρωί, είναι σημαντικό να του δώσετε αρκετό χρόνο για να ντυθεί και να φάει.
  • Εγκαθιδρύστε µια ρουτίνα στο σπίτι. Διαλέξτε ένα μέρος όπου εκεί πάντα θα κάνει τα μαθήματά του. Το μέρος αυτό θα πρέπει να είναι μακριά από πράγματα που αποσπούν την προσοχή όπως άλλους ανθρώπους, την τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Χωρίστε τα μαθήματα σε μικρά μέρη και στα ενδιάμεσα κάντε διαλείμματα. Για παράδειγμα, δώστε στο παιδί σας ένα σνακ μετά το σχολείο και μετά αφήστε το να παίξει για λίγα λεπτά. Μετά αρχίζει η ώρα των μαθημάτων. Σταματάτε συχνά για μικρά «διαλείμματα διασκέδασης» που επιτρέπουν στο παιδί σας να κάνει κάτι απολαυστικό. Δώστε στο παιδί σας μπόλικη ενθάρρυνση, αλλά αφήστε το να κάνει µόνο του τη σχολική του εργασία.
  • Εστιαστείτε στην προσπάθεια, όχι στους βαθμούς. Να είστε σε συχνή επαφή µε τους δασκάλους του παιδιού και τους φροντιστές του. Βεβαιωθείτε πως κατανοούν ότι το παιδί σας χρειάζεται να αναγνωρίσουν και να εκτιμήσουν την προσπάθεια και τη βελτίωση  του. Επιβραβεύστε το παιδί σας στο σπίτι όταν προσπαθεί να τελειώσει τα μαθήματά του, όχι µόνο για τους βαθμούς που παίρνει. Μπορείτε ωστόσο να δίνετε µια επιπλέον ανταμοιβή για καλύτερους βαθμούς.(Μανιαδακη 2001)

Μικρές Συμβουλές 

  • Δώστε όσο περισσότερο χρόνο μπορείτε για να ακούτε τα παιδιά σας (προσπαθήστε να πάρετε το «μήνυμά» τους).
  • Δείξτε τους την αγάπη σας µε το άγγιγμά σας, το αγκάλιασμα, το γαργάλημα, το πάλεμα μαζί τους (χρειάζονται πολλή σωματική επαφή).
  • Ψάξτε και ενθαρρύνετε τα δυνατά τους σημεία, τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητές τους. Βοηθήστε τα να τα χρησιμοποιούν ως αντίβαρο για τυχόν άλλες αδυναμίες ή ανικανότητες.
  • Ανταμείψτε τα µε επαίνους, καλά λόγια, χαμόγελα, και χάδια στην πλάτη όσο πιο συχνά μπορείτε.
  • Δεχτείτε τα γι’ αυτό που είναι και για το ανθρώπινο δυναμικό τους για ανάπτυξη και ανέλιξη. Να είστε ρεαλιστές στις προσδοκίες και τις απαιτήσεις σας.
  • Βάλτε τα να συμμετέχουν στον καθορισμό κανόνων και κανονισμών, προγραμμάτων και οικογενειακών δραστηριοτήτων.
  • Πείτε τους πότε συμπεριφέρονται άσχημα και εξηγήστε τους πώς νιώθετε γι’ αυτή τους τη συμπεριφορά ακολούθως βάλτε τα να προτείνουν άλλους πιο αποδεκτούς τρόπους συμπεριφοράς. ( Κάκουρος και συν. 1995).

Μασσαλή Χρυσάνθη,Eργοθεραπεύτρια

Similar Posts